De fascinerende geschiedenis van de fiets, ons favoriete vervoersmiddel

De fiets verslaat na 10 jaar weer de auto als favoriete vervoersmiddel in de hoofdstad, blijkt uit onderzoek van de gemeente Amsterdam.

Er zijn inmiddels meer fietsen (847.000) dan inwoners (835.000) in Amsterdam. Maar een echte verrassing is dat natuurlijk niet. De Nederlander en de fiets zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Hoe zijn we als volk toch zo verslingerd geraakt aan de fiets? Een blik op de geschiedenis van de fiets in Nederland.

De fiets werd ontwikkeld aan het begin van de negentiende eeuw. Dit type fiets, de ‘hoge bi’, had nog geen kettingaandrijving, maar maakte gebruik van een heel groot wiel, zodat je niet al te vaak hoefde te trappen.

In 1885 ontwikkelde de Brit John Kemp Starley de ‘Rover Safety’. Eigenlijk is er sindsdien maar weinig veranderd aan het uiterlijk van de tweewieler. 

Er werd af en toe nog wel wat geëxperimenteerd met het ontwerp van de fiets. Zo werd reed er in 1934 de eerste ligfiets door de straten van Amsterdam.

Lang moesten fietsers in Nederland ook een soort wegenbelasting betalen. Als bewijs dat er was betaald, werd er een speciaal plaatje aangebracht op de fiets. In 1941 maakte de Duitse bezetter een einde aan de rijwielbelasting, en dus ook aan het fietsplaatje.

Niet alleen Nederlanders fietsen graag, ook toeristen stappen graag op de fiets. John Lennon, bijvoorbeeld. Hij kreeg in 1969 een witte fiets van de Amsterdamse Provo-beweging.

We beginnen in Nederland al op vroege leeftijd met fietsen. Zo ook koning Willem-Alexander.

Een van de voordelen van fietsen is dat het geen brandstof kost. Toen door de oliecrisis er in 1973 een autoloze zondag werd ingevoerd, gingen Nederlanders met hun fiets (of rolschaatsen) de snelweg op.

In de jaren '60 kwam de Provo-beweging met het idee om gratis (witte) fietsen in collectief te beheer door Amsterdam te plaatsen, om luchtverontreiniging tegen te gaan. In 1996 werd het plan een beetje werkelijkheid, hoewel er wel voor betaald moest worden.

Inmiddels is een andere huurfiets, de OV-fiets, verkrijgbaar op bijna elk Nederlands station. Hier probeert de toenmalige premier Jan-Peter Balkenende (rechts op een foto) de blauw-gele fiets uit.

Opvallend genoeg gebruiken Nederlanders bijna nooit een helm. Dit in tegenstelling tot andere landen waar de fiets ook een populair vervoersmiddel is.

Nederlandse politici gaan ook nog graag op de fiets naar hun werk. Premier Rutte deed dat zelfs in Afghanistan.

Elektrische fietsen worden steeds populairder. Doordat de fietsen gedeeltelijk elektrisch worden aangedreven, kan je met weinig inspanning al vrij snel vooruit komen.

Maar moderne technologie zorgt ook voor problemen. Het gebruik van mobieltjes op de fiets zorgt volgens minister Schultz van Haegen van Infrastructuur voor zoveel problemen dat ze smartphonegebruik op de fiets wil verbieden.

In Nederland hebben we anno 2017 gemiddeld 1,3 fiets per persoon. Dat betekent niet dat we ze altijd even goed onderhouden.

LEES OOK: Deze fietsen kunnen auto’s vervangen